اطلاعیه رسمی سازمان امور مالیاتی: راهنمای تسلیم اظهارنامه پیش فرض برای سال ۱۴۰۳
سپتامبر 21, 2025
راهنمای جامع مالیات عملکرد برای حسابداران: از شناسایی تا ثبت نهایی
اکتبر 10, 2025در راستای اجرای دادنامه‌های صادره از هیئت عمومی و هیئت‌های تخصصی دیوان عدالت اداری، سازمان امور مالیاتی کشور اقدام به ایجاد سازوکار سیستمی جهت استرداد مبالغ اضافه پرداختی مرتبط با مالیات بر درآمد حقوق برای سنوات 1402 و ماقبل آن نموده است. این امکان در سامانه مالیات بر درآمد حقوق به نشانی الکترونیکی www.salary.tax.gov.ir فراهم گردیده است. کارفرمایان محترم می‌توانند در صورت استمرار رابطه استخدامی با کارکنان خود، مطابق با دستورالعمل‌های زیر نسبت به ثبت درخواست استرداد اقدام نمایند.
تعریف کلی مالیات حقوق
مالیات بر درآمد حقوق یکی از انواع مالیات‌های مستقیم است که از درآمد حاصل از کار افراد شاغل در بخش‌های دولتی و خصوصی، در ازای ارائه نیروی کار، اخذ می‌گردد. طبق قانون، کارفرمایان موظف هستند پیش از پرداخت حقوق و مزایای کارکنان خود، مالیات متعلقه را بر اساس نرخ‌های تعیین‌شده سالانه و پس از کسر معافیت‌های قانونی، محاسبه، کسر و در مهلت مقرر به حساب سازمان امور مالیاتی واریز نمایند.
این نوع مالیات به صورت پلکانی محاسبه می‌شود، به این معنی که با افزایش سطح درآمد، نرخ مالیات نیز افزایش می‌یابد تا عدالت مالیاتی بیشتری برقرار گردد. ارسال فهرست ماهانه حقوق و دستمزد توسط کارفرما، بخش جدایی‌ناپذیر این فرآیند است و عدم انجام صحیح این تکالیف، جرائمی را برای کارفرما به همراه خواهد داشت.
بخش اول: بازنویسی و تشریح اطلاعیه اصلی
شرایط و نکات کلیدی در فرآیند استرداد
به استناد بخشنامه شماره 200/1403/50 و نامه شماره 210/87338/د، حسابداران و مدیران مالی محترم ملزم به رعایت نکات زیر در فرآیند ثبت درخواست استرداد مالیات بر درآمد حقوق می‌باشند:
-
-
دامنه زمانی: فرآیند استرداد صرفاً برای عملکرد سال‌های 1400، 1401 و 1402 فعال می‌باشد.
-
مبنای محاسبه استرداد: مبلغ قابل استرداد مرتبط با پرداختی‌های رفاهی و انگیزشی، معادل 11.7% از کل دریافتی مشمول مالیات حقوق‌بگیر در هر سال (به استثنای موارد معاف مصرح قانونی) در نظر گرفته شده است.
-
وضعیت رسیدگی مالیاتی:
پرونده‌های رسیدگی‌شده: در صورتی که مالیات بر درآمد حقوق سال مورد نظر قبلاً توسط سازمان امور مالیاتی رسیدگی و منجر به صدور برگ تشخیص شده باشد، استرداد منوط به ثبت "کد رهگیری گزارش رسیدگی سیستمی" توسط اداره امور مالیاتی مربوطه خواهد بود.
پرونده‌های رسیدگی‌نشده: برای سال‌هایی که هنوز رسیدگی نشده‌اند، مبنای استرداد، مبالغ ابرازی کارفرما در فهرست‌های حقوق تسلیمی پیشین خواهد بود. -
مسئولیت کارفرما: مطابق با ماده 90 قانون مالیات‌های مستقیم، مسئولیت کسر و پرداخت صحیح مالیات بر عهده کارفرما است. چنانچه در فرآیند رسیدگی آتی مشخص گردد که مالیات کمتری ابراز و پرداخت شده، اصل مالیات به انضمام جرائم متعلقه مطابق با ماده 157 همان قانون، از کارفرما مطالبه خواهد شد.
-
معافیت‌های پذیرفته‌شده قبلی: در صورتی که در رسیدگی‌های پیشین، بخشی از پرداختی‌های رفاهی و انگیزشی به عنوان "سایر معافیت‌ها" مورد پذیرش قرار گرفته باشد، این مبالغ از محاسبات استرداد جدید کسر خواهند شد تا از استرداد مضاعف جلوگیری شود.
-
فرآیند اجرایی ثبت درخواست توسط کارفرما (پرداخت‌کنندگان حقوق)
-
ورود به سامانه: به درگاه ارسال فهرست حقوق به آدرس salary.tax.gov.ir مراجعه نمایید.
-
انتخاب منو: از منوی «فهرست حقوق»، گزینه «فهرست حقوق جدید» را انتخاب کنید.
-
تعیین نوع فهرست: واحد مالیاتی مربوطه را انتخاب و از قسمت "نوع فهرست"، گزینه «فهرست درخواست استرداد» را مشخص نمایید.
-
بارگذاری اطلاعات:
اطلاعات کارکنانی که مشمول استرداد هستند را از طریق فایل اکسل یا به صورت آنلاین در سامانه وارد کنید.
تکمیل دو فیلد "مبلغ رفاهی انگیزشی" (بر اساس سقف 11.7%) و "شماره شبا" برای هر کارمند الزامی است. شماره شبای وارد شده باید متعلق به کد ملی همان شخص باشد و از طریق سرویس‌های بانکی صحت‌سنجی می‌گردد. -
شرط استمرار همکاری: سامانه به‌صورت خودکار، استمرار رابطه استخدامی را از طریق بررسی فهرست‌های حقوق ارسالی در دو ماه اخیر کنترل می‌کند. در صورت عدم احراز این شرط، امکان ثبت درخواست استرداد برای آن کارمند وجود نخواهد داشت.
-
ارسال نهایی: برای هر سال مالیاتی، کارفرما مجاز به ارسال تنها یک فهرست استرداد جامع برای تمامی کارکنان واجد شرایط می‌باشد.
بخش دوم: تکمیل محتوا و مباحث تکمیلی در خصوص مالیات بر درآمد حقوق
1. تعریف مصادیق پرداختی‌های رفاهی و انگیزشی
مبالغ رفاهی و انگیزشی که مبنای دادنامه دیوان عدالت اداری و این فرآیند استرداد قرار گرفته‌اند، عموماً شامل مواردی غیرمستمر هستند که به منظور افزایش رفاه و انگیزه کارکنان پرداخت می‌شوند. برخی از مصادیق رایج آن عبارتند از:
-
هزینه مهدکودک، یارانه غذا، ایاب و ذهاب و...
-
بن‌ها و کارت‌های هدیه نقدی و غیرنقدی
-
پاداش‌های عملکرد و بهره‌وری
-
پرداختی‌های مناسبتی (مانند اعیاد، روز کارگر، روز زن و...)
2. تکالیف عمومی کارفرمایان در قبال مالیات بر درآمد حقوق
به عنوان حسابدار یا مسئول مالی، به خاطر داشته باشید که تکالیف شما در خصوص مالیات بر درآمد حقوق فراتر از این فرآیند استرداد است. وظایف اصلی شما بر اساس مواد 85 و 86 قانون مالیات‌های مستقیم عبارتند از:
-
محاسبه دقیق: محاسبه صحیح مالیات متعلقه بر اساس نرخ‌های جدول مالیاتی سالانه (موضوع ماده 84) و پس از کسر معافیت‌های قانونی (موضوع ماده 91 و 92).
-
کسر از حقوق: کسر مبلغ مالیات محاسبه‌شده از حقوق و مزایای کارمند در زمان پرداخت.
-
پرداخت به سازمان: واریز مبلغ مالیات کسر شده به حساب سازمان امور مالیاتی حداکثر تا پایان ماه بعد.
-
ارسال فهرست: ارسال فهرست ماهانه حقوق و دستمزد کارکنان از طریق سامانه salary.tax.gov.ir تا پایان ماه بعد.
3. استرداد مالیات برای کارکنان با قطع همکاری
دستورالعمل فعلی صرفاً برای کارکنانی است که رابطه استخدامی آن‌ها با کارفرما استمرار دارد. برای کارکنانی که پیش از این فرآیند، با مجموعه قطع همکاری نموده‌اند، دو راهکار متصور است:
-
راهکار اول: کارمند شخصاً با در دست داشتن اسناد و مدارک مثبته (مانند فیش‌های حقوقی و حکم کارگزینی) به اداره امور مالیاتی مربوط به آخرین کارفرمای خود مراجعه نموده و درخواست استرداد نماید.
-
راهکار دوم: منتظر اطلاعیه‌های بعدی سازمان امور مالیاتی در خصوص ایجاد سازوکار مجزا برای این گروه از مؤدیان باشند.
4. جرائم عدم انجام تکالیف قانونی مرتبط با مالیات بر درآمد حقوق
عدم رعایت تکالیف قانونی می‌تواند منجر به جرائم سنگینی برای کارفرما شود. مهم‌ترین این جرائم بر اساس مواد 197 و 199 قانون مالیات‌های مستقیم عبارتند از:
-
جریمه عدم ارسال فهرست: معادل 2% حقوق پرداختی.
-
جریمه عدم پرداخت مالیات: معادل 10% مالیات پرداخت‌نشده در موعد مقرر و 2.5% مالیات به ازای هر ماه دیرکرد.
-
مسئولیت تضامنی: کارفرما و مدیران مربوطه، مسئولیت تضامنی برای پرداخت اصل مالیات و جرائم متعلقه خواهند داشت.
امید است این راهنمای جامع، فرآیند استرداد اضافه پرداختی مالیات بر درآمد حقوق را تسهیل نموده و به درک بهتر وظایف قانونی شما کمک نماید. توصیه می‌شود همواره آخرین بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های سازمان امور مالیاتی را ملاک عمل قرار دهید.