
اطلاعیه سازمان امور مالیاتی کشور: امکان تغییر پرورنده مالیات تکلیفی پزشکان در سامانه واکنش به اطلاعات ۱۶۹ و ۱۶۹ مکرر
آگوست 8, 2025از تاریخ یکم دیماه ۱۴۰۴، امکان جدیدی برای مؤدیان مالیاتی فراهم شده است که به موجب آن میتوانند در صورت بروز اشتباه در صدور یا ثبت صورتحساب الکترونیکی – چه از نوع اصلی و چه ارجاعی – و نیاز به اصلاح آن خارج از موعد مقرر، نسبت به تعویق اثر مالیاتی صورتحساب الکترونیکی باطلشده اقدام کنند. این امکان با هدف جلوگیری از پرداخت مالیات مضاعف و همچنین تسهیل اجرای مرحله پایانی قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مؤدیان، از طریق کارپوشه مؤدیان در دسترس قرار گرفته است.
بر اساس این مقررات، چنانچه فروشنده برای اصلاح یک صورتحساب الکترونیکی نوع اول که در دوره مالیاتی قبلی صادر شده، یک صورتحساب ارجاعی با تاریخ صدور در دوره جاری صادر کند، میتواند پس از تأیید صورتحساب ارجاعی توسط خریدار، درخواست خود را برای تعویق اثر مالیاتی صورتحساب مرجع ثبت نماید. این درخواست باید تا پایان مهلت واکنش به صورتحسابهای الکترونیکی با تاریخ صدور دوره قبل، در کارپوشه خریدار ثبت شود.
در صورتی که خریدار این درخواست را در بازه زمانی تعیینشده تأیید کند، آثار مالیاتی مرتبط با صورتحساب مرجع – شامل مالیات و عوارض فروش برای فروشنده و مالیات و عوارض خرید برای خریدار – در دوره مالیاتی جاری اعمال خواهد شد، نه در دوره قبلی. این فرآیند موجب میشود که اصلاحات مالیاتی به شکل صحیح و بدون ایجاد مغایرت یا پرداختهای اضافی انجام پذیرد.

از منظر فنی، ابتدا آثار مالیاتی صورتحساب مرجع در جدولهای (الف) و (ب) اظهارنامه پیشفرض مالیات بر ارزش افزوده مربوط به دوره قبلی برای فروشنده و خریدار منظور میشود. سپس، با ثبت و تأیید درخواست تعویق، این آثار از جداول مذکور حذف و در جدول (د) اظهارنامه دوره جاری درج میگردد تا اثر مالیاتی به دوره جاری منتقل شود.
بازه زمانی مجاز برای ثبت و واکنش به درخواست «تعویق اثر مالیاتی صورتحساب الکترونیکی» از زمان پایان مهلت ارسال صورتحسابهای الکترونیکی با تاریخ صدور دوره قبل آغاز شده و تا پایان مهلت واکنش به همان صورتحسابها ادامه دارد. لازم به ذکر است که اگر خریدار پیش از اتمام این بازه، درخواست فروشنده را تأیید نکند، سیستم بهصورت خودکار تأیید سیستمی انجام نخواهد داد.
این تغییر رویه، علاوه بر جلوگیری از بروز مشکلات ناشی از اشتباهات در صدور صورتحسابهای الکترونیکی، موجب بهبود فرآیند تطبیق اسناد مالیاتی میان فروشنده و خریدار، کاهش اختلافات حسابداری و افزایش شفافیت در اجرای قوانین مالیاتی میشود. از این رو، آگاهی حسابداران و مدیران مالی شرکتها نسبت به این امکان جدید و رعایت مهلتهای قانونی آن، نقش مهمی در مدیریت صحیح تعهدات مالیاتی خواهد داشت.
- اثر مالیاتی صورتحساب الکترونیکی چیست و چرا اهمیت دارد؟
- تعویق اثر مالیاتی صورتحساب الکترونیکی در چه شرایطی امکانپذیر است؟
- مراحل ثبت درخواست تعویق اثر مالیاتی در سامانه مؤدیان
- نقش فروشنده و خریدار در تأیید درخواست تعویق اثر مالیاتی
- نحوه محاسبه مالیات و عوارض پس از تعویق اثر مالیاتی صورتحساب
- بازه زمانی مجاز برای ثبت و تأیید درخواست تعویق اثر مالیاتی
- مزایای استفاده از امکان تعویق اثر مالیاتی برای مؤدیان
- نکات مهم و توصیههای کاربردی برای جلوگیری از خطا در صدور صورتحساب الکترونیکی
اثر مالیاتی صورتحساب الکترونیکی چیست و چرا اهمیت دارد؟
اثر مالیاتی صورتحساب الکترونیکی به پیامدهای مالیاتی ناشی از ثبت و صدور این نوع صورتحسابها برای فروشنده و خریدار گفته میشود. با اجرای کامل قانون پایانههای فروشگاهی و سامانه مؤدیان، تمامی معاملات مشمول صدور صورتحساب الکترونیکی شده و آثار مالیاتی آنها بهطور مستقیم در اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده لحاظ میشود.
اهمیت این موضوع در این است که حتی یک اشتباه کوچک در تاریخ صدور یا نوع صورتحساب میتواند منجر به ثبت مالیات مضاعف یا اختلاف در دورههای مالیاتی شود. به همین دلیل، سازمان امور مالیاتی راهکارهایی را برای رفع این مشکلات و جلوگیری از تحمیل بار مالی اضافی به مؤدیان ارائه کرده است.

تعویق اثر مالیاتی صورتحساب الکترونیکی در چه شرایطی امکانپذیر است؟
از یکم دیماه ۱۴۰۴، امکان ثبت درخواست «تعویق اثر مالیاتی صورتحساب باطلشده در خارج از موعد» از طریق کارپوشه مؤدیان فراهم شده است. این قابلیت برای مواردی طراحی شده که مؤدیان به دلیل اشتباه در صدور یا ثبت صورتحساب الکترونیکی (اعم از اصلی یا ارجاعی) دچار مغایرت بین دورههای مالیاتی شدهاند.
به عنوان مثال، اگر فروشنده در دوره جاری یک صورتحساب ارجاعی بابت صورتحساب نوع اول صادره در دوره قبل صادر کند و خریدار آن را تأیید نماید، فروشنده میتواند تا پایان مهلت واکنش به صورتحسابهای دوره قبل، درخواست تعویق آثار مالیاتی را به دوره جاری ثبت کند.
مراحل ثبت درخواست تعویق اثر مالیاتی در سامانه مؤدیان
برای ثبت این درخواست، مؤدی باید وارد کارپوشه خود در سامانه مؤدیان شود و گزینه «تعویق اثر مالیاتی صورتحساب» را انتخاب کند. سپس:
-
صورتحساب مرجع را که در دوره قبل صادر شده انتخاب میکند.
-
دلیل درخواست تعویق را ثبت میکند (بهعنوان مثال، اصلاح اشتباه در تاریخ صدور).
-
درخواست را به خریدار ارسال مینماید.
-
خریدار باید تا پایان مهلت مقرر، درخواست را تأیید کند.
در صورت تأیید، آثار مالیاتی مربوط به آن صورتحساب به جای دوره قبل، در دوره جاری لحاظ خواهد شد.
نقش فروشنده و خریدار در تأیید درخواست تعویق اثر مالیاتی

در این فرآیند، هر دو طرف معامله نقش دارند:
-
فروشنده: باید درخواست را ثبت و ارسال کند.
-
خریدار: باید درخواست را بررسی و در صورت صحت، تأیید نماید.
اگر خریدار در بازه زمانی مشخص، تأیید نکند، درخواست به صورت سیستمی پذیرفته نمیشود و آثار مالیاتی همانطور که بوده، در دوره قبلی باقی خواهد ماند.
نحوه محاسبه مالیات و عوارض پس از تعویق اثر مالیاتی صورتحساب
زمانی که درخواست تعویق تأیید شود، ابتدا آثار مالیاتی مربوط به صورتحساب مرجع در جداول (الف) و (ب) اظهارنامه پیشفرض مالیات بر ارزش افزوده دوره قبل ثبت میشود. سپس این آثار به جدول (د) اظهارنامه دوره جاری منتقل شده و در همان دوره محاسبه و اعمال میگردد. این انتقال باعث میشود مالیات و عوارض فروشنده و خریدار در دوره درست محاسبه شود.
بازه زمانی مجاز برای ثبت و تأیید درخواست تعویق اثر مالیاتی
بازه زمانی مجاز، بین اتمام مهلت ارسال صورتحسابهای الکترونیکی با تاریخ صدور دوره قبل تا اتمام مهلت واکنش به همان صورتحسابها است.
این بازه محدود بوده و در صورت گذشت آن، هیچ امکانی برای ثبت یا تأیید درخواست وجود نخواهد داشت. به همین دلیل، مؤدیان باید نسبت به پیگیری و ثبت درخواستها در سریعترین زمان ممکن اقدام کنند.
مزایای استفاده از امکان تعویق اثر مالیاتی برای مؤدیان

-
جلوگیری از ثبت مالیات مضاعف
-
اصلاح دوره مالیاتی بدون نیاز به فرآیندهای پیچیده
-
کاهش اختلافات بین خریدار و فروشنده
-
تسهیل در تکمیل اظهارنامه ارزش افزوده
-
پیشگیری از جرایم و مشکلات قانونی ناشی از اشتباه در صدور صورتحساب
نکات مهم و توصیههای کاربردی برای جلوگیری از خطا در صدور صورتحساب الکترونیکی
-
همیشه تاریخ صدور صورتحساب را با دقت بررسی کنید.
-
قبل از ارسال صورتحساب، از تطابق آن با قرارداد یا فاکتور اصلی اطمینان حاصل کنید.
-
در صورت بروز اشتباه، سریعاً نسبت به ثبت درخواست تعویق اقدام کنید.
-
با خریدار هماهنگی کامل داشته باشید تا درخواست در موعد مقرر تأیید شود.
-
از سامانه مؤدیان بهصورت مرتب گزارشگیری کنید تا خطاها سریع شناسایی شوند.