از مالیات بر درآمد مشاغل و املاک چه می‌دانید؟
نوامبر 22, 2024
مالیات تکلیفی چیست؟
دسامبر 13, 2024مالیات بر درآمد یکی از مهم‌ترین ابزارهای تأمین منابع مالی دولت‌ها و ابزاری برای ایجاد عدالت اجتماعی است. در ایران، مالیات بر درآمد مشاغل به درآمد افرادی که به‌صورت شخصی یا شرکتی فعالیت اقتصادی دارند تعلق می‌گیرد. این نوع مالیات شامل درصدی از درآمد مشاغل می‌شود و تأثیر مهمی در توسعه اقتصادی و تخصیص منابع دارد. در ادامه، جزئیات بیشتری در مورد دسته‌بندی مشاغل، معافیت‌ها، نرخ‌ها و نحوه محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل ارائه می‌دهیم.
دسته‌بندی مشاغل در ایران
مشاغل در ایران به سه گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
صاحبان کسب‌وکارهای بزرگ و پردرآمد:
در سال 1394، آیین‌نامه گروه‌بندی مشاغل دستخوش تغییراتی شد و تکالیف مالیاتی کسب‌وکارها بر اساس نوع و حجم فعالیت آن‌ها تعریف گردید. طبق این آیین‌نامه، اشخاص حقیقی و صاحبان مشاغلی که درآمد ابرازی آن‌ها در دو سال گذشته بیش از 30 میلیارد تومان بوده است، در گروه اول یا «الف» مشاغل مالیاتی قرار می‌گیرند. همچنین، افرادی که درآمد قطعی آن‌ها بر اساس برگ قطعی مالیاتی بیش از 30 میلیارد تومان باشد، نیز در این دسته قرار دارند.
علاوه بر این، برخی کسب‌وکارها، فارغ از میزان درآمد، مستقیماً در گروه اول مشاغل مالیاتی جای می‌گیرند. این کسب‌وکارها عبارت‌اند از:
- دارندگان کارت بازرگانی مانند صادرکنندگان و واردکنندگان؛
- صاحبان صرافی‌ها و هتل‌های سه ستاره و بالاتر؛
- مدیران کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی بزرگ؛
- صاحبان بیمارستان‌ها، زایشگاه‌ها و کلینیک‌های تخصصی پزشکی؛
- مدیران فروشگاه‌های زنجیره‌ای دارای مجوز فعالیت؛
- صاحبان موسسات حسابداری، حسابرسی و مشاوره‌ای؛
- شرکت‌های حمل‌ونقل زمینی، دریایی و هوایی.
تکالیف مالیاتی گروه اول
افراد و مشاغل این گروه باید دفاتر روزنامه، مدارک مالی و تمامی رویدادهای مالی خود را مطابق قوانین سازمان امور مالیاتی ثبت و نگهداری کنند. مدارک مهم این گروه شامل اطلاعات هویتی، موجودی کالا در ابتدا و انتهای دوره، صورت‌حساب سود و زیان، ترازنامه، اطلاعات مربوط به شرکا و دفاتر قانونی است.
برای مشاهده سوابق مالیاتی، صاحبان مشاغل می‌توانند با کد ملی به سامانه my.tax.gov.ir مراجعه کرده و وضعیت بدهی مالیاتی خود را بررسی کنند.
گروه دوم مشاغل مالیاتی: کسب‌وکارهای با درآمد متوسط
مشاغلی که درآمد ابرازی آن‌ها بین 10 تا 30 میلیارد تومان باشد یا درآمد قطعی آن‌ها در دو سال گذشته در این بازه قرار گرفته باشد، در گروه دوم یا «ب» مشاغل مالیاتی جای می‌گیرند. افراد این گروه باید مدارک زیر را به سازمان امور مالیاتی ارائه دهند:
- اطلاعات هویتی و موقعیت مکانی؛
- جزئیات درآمد مشمول مالیات، معافیت‌ها و بخشودگی‌ها؛
- اطلاعات هزینه و درآمد شامل خرید و فروش کالا؛
- اطلاعات حساب‌های بانکی و کمک‌های اهدایی.
صاحبان این مشاغل موظف‌اند اسناد مالی را به تفکیک تاریخ وقوع ثبت کرده و نگهداری کنند.
گروه سوم مشاغل مالیاتی: کسب‌وکارهای کوچک
افرادی که درآمد ابرازی کمتر از 10 میلیارد تومان دارند یا جزو گروه‌های اول و دوم نیستند، در گروه سوم یا «ج» مشاغل مالیاتی قرار می‌گیرند. این گروه شامل مدیران کسب‌وکارهای نوپا که کمتر از 3 سال از تأسیس آن‌ها می‌گذرد نیز می‌شود.
معافیت مالیاتی مشاغل در سال ۱۴۰۳
در سال 1402، سقف معافیت مالیاتی مشاغل مبلغ 47 میلیون و 500 هزار تومان تعیین شده است. به این معنا که کلیه صاحبان مشاغل تا این میزان از درآمد خود از پرداخت مالیات معاف هستند. بنابراین، اگر شما صاحب یک کسب‌وکار هستید و قصد ارسال اظهارنامه عملکرد سال 1402 را دارید، می‌توانید از این سقف معافیت مالیاتی بهره‌مند شوید.
برای بهره‌گیری بهتر از این معافیت و برنامه‌ریزی مالیاتی دقیق‌تر، می‌توانید با مشاوران مالیاتی متخصص مشورت کنید.
تغییرات سقف معافیت مالیاتی در سال 1403
بر اساس قانون بودجه مالیاتی، سقف معافیت مالیاتی مشاغل در سال 1403 به مبلغ 144 میلیون تومان افزایش یافته است. البته این معافیت مشروط به استفاده واحد صنفی از پایانه فروشگاهی یا دستگاه کارتخوان است. در صورتی که از این ابزارها استفاده نشود، سقف معافیت به 100 میلیون تومان کاهش می‌یابد.
اطمینان از رعایت قوانین و بهره‌مندی از این معافیت‌ها نیازمند توجه دقیق به الزامات مالیاتی است.
معافیت مالیاتی طبق ماده ۱۰۱ قانون مالیات‌های مستقیم
طبق تبصره ۱ ماده ۱۰۱ قانون مالیات‌های مستقیم، در مشارکت‌های مدنی (چه اختیاری و چه قهری)، شرکا تنها می‌توانند از حداکثر دو معافیت مالیاتی استفاده کنند. این بدان معناست که مبلغ معافیت بین تمامی شرکا به صورت مساوی تقسیم شده و مالیات تنها بر سهم باقی‌مانده هر شریک اعمال خواهد شد.
نکات مهم:
-
شرکا در حالت زوج بودن: اگر شرکا زوج باشند، سیستم مالیاتی آن‌ها به عنوان یک شخص واحد در نظر گرفته می‌شود و فقط می‌توانند از یک معافیت مالیاتی استفاده کنند.
-
در صورت فوت یکی از شرکا: وراث شریک فوت‌شده، به صورت مساوی از معافیت مالیاتی ماده ۱۰۱ بهره‌مند خواهند شد.
شرایط خاص طبق تبصره ۲ ماده ۱۰۱:
چنانچه یک فرد حقیقی دارای بیش از یک واحد شغلی باشد، مجموع درآمدهای این واحدها محاسبه شده و پس از کسر تنها یک معافیت مالیاتی، باقی‌مانده درآمد مشمول مالیات خواهد بود. این مالیات بر اساس نرخ‌های تعیین‌شده در ماده ۱۳۱ قانون مالیات‌های مستقیم محاسبه و اعمال می‌شود.
نرخ مالیات بر درآمد مشاغل
نرخ مالیات بر درآمد مشاغل در ایران به‌صورت پلکانی محاسبه می‌شود. به این معنا که با افزایش درآمد، درصد مالیات نیز افزایش می‌یابد. نرخ‌های مالیاتی برای سال ۱۴۰۳ به‌صورت زیر است:
- تا سقف مشخصی از درآمد: معاف از مالیات
- درآمد متوسط: ۱۵ تا ۲۵ درصد
- درآمد بالا: ۳۰ درصد یا بیشتر
این نرخ‌ها به نوع شغل و میزان درآمد آن بستگی دارد و با هدف ایجاد عدالت مالیاتی تعیین شده‌اند.
نحوه محاسبه مالیات بر درآمد مشاغل
بر اساس قانون مالیاتی سال ۱۴۰۳، نرخ مالیات برای درآمد اشخاص حقیقی به صورت پلکانی محاسبه می‌شود:
درآمد تا سقف ۲ میلیارد ریال (۲۰۰ میلیون تومان):
این بخش از درآمد با نرخ ۱۵ درصد مشمول مالیات خواهد بود.
درآمد مازاد بر ۲ میلیارد ریال تا سقف ۴ میلیارد ریال (۲۰۰ تا ۴۰۰ میلیون تومان):
مبلغ مازاد در این بازه با نرخ ۲۰ درصد محاسبه می‌شود.
درآمد بیش از ۴ میلیارد ریال (۴۰۰ میلیون تومان):
درآمدی که از این حد تجاوز کند، مشمول مالیات با نرخ ۲۵ درصد خواهد شد.
مثال کاربردی:
اگر درآمد سالانه یک شخص حقیقی ۵۰۰ میلیون تومان باشد:
- ۲۰۰ میلیون تومان اول با نرخ ۱۵ درصد؛
- ۲۰۰ میلیون تومان دوم با نرخ ۲۰ درصد؛
- ۱۰۰ میلیون تومان باقی‌مانده با نرخ ۲۵ درصد مشمول مالیات خواهد بود.
جمع‌بندی
مالیات بر درآمد مشاغل یکی از پایه‌های اساسی نظام مالیاتی است که نه‌تنها برای تأمین منابع مالی دولت ضروری است، بلکه به توزیع عادلانه ثروت و توسعه اقتصادی کمک می‌کند. آگاهی از قوانین و مقررات مالیاتی، از جمله نرخ‌ها و معافیت‌ها، می‌تواند به صاحبان مشاغل کمک کند تا مالیات خود را به‌درستی مدیریت کرده و از فرصت‌های معافیتی بهره‌مند شوند.
برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاوره در زمینه مالیات بر درآمد، می‌توانید به منابع معتبر یا کارشناسان مالیاتی مراجعه کنید.
مالیات بر درآمد مشاغل چیست؟
